Svetolik Karadžić
Svetolik Karadžić je rođen 14. decembra 1889. godine u Petrovcu na Mlavi, od oca Radisava i majke Aleksije. Oženjen je bio petrovčankom Nadom Miljković, koja mu je bila foto-asistent i inspiracija za naziv fotografske radnje – Foto Nada. Pored fotografije kojom se godinama profesionalno bavio u Petrovcu na Mlavi i kratkoročno u Lugavčini kraj Morave, Svetolik se u Beogradu i inostranstvu usavršavao u grafičkim disciplinama.
Svetolik Karadžić je prvi poznati profesionalni petrovački fotograf iza koga je ostao kvantitativno skroman autorski opus, međutim kvalitet po kojem su njegove fotografije prepoznatljive, značajno doprinosi istoriografiji i kulturnoj istoriji Petrovca na Mlavi. Na njegovim snimcima su najčešće predstavljeni portreti, uglavnom u eksterijeru. Posebno mesto među njima zavređuju fotografije okupacionih vojnika ili zarobljenika za vreme Velikog rata. Poseban dokumentarno-istorijski značaj imaju njegovi snimci eshumiranih tela na mestu masovne grobnice civila, koje su bugarski vojnici streljali za vreme okupacije u Ranovcu.
Nakon preseljenja u Beograd, gde je bio zaposlen kao grafičar u Tehničkoj direkciji opštine Beogradske, Svetolik Karadžić se posvetio litografiji i kaligrafiji. Kulturu rodnog kraja je zadužio i monumentalnim grafičkim radovima, poput dizajna za knjigu: Spomenica palim mlavskim ratnicima u ratovima od 1912. do 1918. godine, diploma i priznanja mnogobrojnih lokalnih udruženja i promotivnih materijala. Bio je član Družine litografskih radnika Srbije, jedan od osnivača Radeničko umetničke grupe Abrašević, saradnik u mnogim sindikalnim i političkim organizacijama, kandidat za Narodnog poslanika, delegat na Vukovarskom kongresu, nastavnik kaligrafije u Geodetskoj školi i slikar amater. Nije imao biološkog potomstva, ali je stanovao sa bratancima Vojislavom i Miodragom, čije je školovanje pomagao. Preminuo je u Beogradu 1958. i sahranjen je, kao i njegova supruga Nada koja je preminula 1969. godine na beogradskom Novom groblju.
Ilija Lazić
Ilija Lazić, Užičanin koji je ljubav prema fotografiji i tehničku umešnost nasledio od oca Nikole, koji je važio za jednog od prvih fotografa zlatiborskog kraja. U Petrovcu na Mlavi se naselio nakon Prvog svetskog rata. Svojim fotografijama je obeležio istoriju mlavskog kraja do 1925. godine, kada se vratio u svoj rodni grad.
Svojom kamerom je sačuvao od zaborava mnoge javne događaje, svečanosti, arhitekturu, dućane, zanate i stanovnike opštine petrovačke. Ostala su sačuvana i njegova dizajnerska rešenja, koje je za marketinške potrebe petrovačkih zanatlija izrađivao periodično. Istovremeno sa njegovim odlaskom u Petrovcu fotografijom profesionalno počinje da se bavi doseljenik iz Rusije – Aleksandar Klajner.
Aleksandar Klajner
Aleksandar Klajner je rođen 7. marta 1898. godine u ruskom Belgorodu, u trgovačkoj porodici od oca Konstantina i majke Ekaterine. Imao je dvojicu braće, Vasilija koji je živeo i preminuo u SAD i Nikolaja koji je svoj život proveo u rodnom Belgorodu.
U Petrovcu na Mlavi se naselio 1925. godine, kada se oženio Vojislavom Krstić iz Neresnice i otvorio fotografsku radnju – Foto Aca – 11. avgusta. Sin Mihajlo im se rodio 18. februara 1926, Ilija 12. maja 1927, a Dragan koji je nasledio očev posao 12. decembra 1931. godine.
Aleksandar Klajner postaje državljanin Kraljevine Jugoslavije 14. decembra 1929. godine, redovni član fotografskog udruženja 1931. godine, a po svojoj molbi 27. avgusta 1943. godine porodično prezime menja u Mihajlović. Preminuo je 13. decembra 1949, a njegova supruga Vojislava 1983. godine u Petrovcu na Mlavi. Sahranjeni su na groblju Svine.
Aleksandar Mihajlović je svakako najznačajniji fotograf u istoriji Petrovca na Mlavi. Od svih predratnih petrovačkih fotografa ostavio je najobimniji opus u kome se mogu naći privatne i javne portretne fotografije, snimljene u njegovom ateljeu, privatnim domovima ili radnjama, u ustanovama i na javnim mestima. Objektivom svoje kamere Aleksandar Mihajlović je sačuvao mnogobrojne momente od istorijskog značaja za Petrovac na Mlavi: ličnosti, javne službenike, nastavnike, bankare, dućane i zanatske radnje, mnogobrojna kulturna, umetnička i sportska udruženja, objekte i skupove od javnog značaja, svetovne i duhovne svečanosti, arhitekturu i urbani razvoj varošice itd. Ukratko, fotografije sa potpisom Foto Aca tehnički besprekorno dokumentuju ono što čini istoriju Petrovca na Mlavi između 1925. и 1949. godine.
Stojan Milisavljević
Stojan Milisavljević je rođen 18. maja 1909. godine u Bistrici, od oca Milorada i majke Živke (rođene Đorđević). Kada je u Petrovcu na Mlavi završio 4. razred gimnazije 1928. godine, oženio se Zorom, ćerkom Gvozde kovača, imućnog domaćina iz Bistrice. Dobio je sina Milana i dve ćerke: Milu i Dragu.
Fotografiju je zavoleo ugledajući se na tadašnjeg sudiju Milosava Pavlovića, koji je posedovao prvi foto-aparat u Bistrici i od kojeg je isti Stojan otkupio 1932. godine. Prvi snimak je napravio fotografišući svog sina Milana.
Služeći vojsku u Zagrebu, 1934. godine, postao je pukovski fotograf i na taj način unapredio svoja tehnička znanja i fotografske veštine. Nakon vojske Stojan je nastavio da se amaterski i profesionalno bavi fotografisanjem u svom zavičaju, snimajući uglavnom javne događaje poput vašara, pijaca, slavlja i pogreba u Bistrici i okolnim selima.
Stojan Milisavljević je prvobitno snimke razvijao na staklenim negativima i kartonskeim fotografijeama u razmeri 1:1. Dodatno je usavršio svoj zanat 1941. godine u ateljeu Savić u Svilajncu, nakon čega dobija i zvaničnu dozvolu za obavljanje fotografske delatnosti.
Za vreme Rata je snimao mnogobrojne scene, među kojima se mogu naći i snimci civilnih žrtava, i na taj način ostavio vredan istorijsko-dokumentarni materijal. Fotografijom se aktivno bavio sve do smrti 1999. godine. Sahranjen je u rodnom selu Bistrici.
Milan Jenić
