PETAR TODOROVIĆ DOBRNJAC, rođen je 1771. godine u Dobrnju, selu mlavske knežine. Od samog početka Prvog srpskog ustanka on je u Požarevačkoj nahiji organizovao borbu protiv Turaka. Poveo je ustanike u gornjoj Mlavi i Homolju zajedno sa Pauljem Matejićem iz Melnice i Ilijom Stošićem iz Žagubice. Aktivno je učestvovao u borbama za oslobođenje Požarevca u martu 1804. godine. Bio je buljukbaša svoga pobratima Milenka Stojkovića, sve do bitke na Ivankovcu 6. avgusta 1805. koja je predstavljala prvi sukob ustanika sa regularnom turskom vojskom. Tada se Dobrnjac istakao i postao bimbaša, a smatra se da je u ovoj bici upravo on napravio kompletan plan borbe. Sledeće godine je komandovao odbranom Deligrada i ova pobeda mu je donela veliku slavu. Turci su bili potpuno razbijeni, a većina ih je pobegla u pravcu Niša…
PAULJ MATEJIĆ, rođen je u Melnici između 1770. i 1775. godine. U martu 1804. godine, za vreme bune na dahije, bio je jedan od onih koji su na ustanak predvodili narod u Mlavi. U vreme kada je buna na dahije prerasla u sukob protiv sultanove vojske i vlasti, Matejićev ugled je porastao. Učestvovao je u pobedi ustanika na Ivankovcu 1805, a sledeće godine je zajedno sa Stevanom Sinđelićem, Ilijom Stošićem i Petrom Dobrnjcem pošao na Paraćin i bez borbe ga osvojio. Proslavio se u Deligradskoj bici 1806. godine, i tada se za njega pričalo da po junaštvu dolazi odmah posle Hajduk-Veljka i Kursule. Karađorđe ga je zbog junaštva 1807. godine postavio za mlavskog vojvodu. U vreme bitke na Čegru 1809. godine pisano je: „Samo se Paulj Matejić usudio da okrene svoje vojnike ka čegarskoj kasapnici…“ i „Jedini vojvoda Paulj Matejić istakne se i iz svog šanca krene u odbranu Sinđelića“…
ILIJA STOŠIĆ, rodio se u Žagubici, u Homoljskoj knežini koja je tada imala 17 sela. Na samom početku Ustanka Milenko Stojković postavio ga je za buljubašu. Zadatak mu je bio da čuva granicu od Turaka koji su mogli da prodru iz Crne Reke. Stošić je iznad Žagubice, kod mesta Nemačke Straže, načinio šanac koji je po njemu dobio ime Stošićeva Straža. Ušančen sa svojim ustanicima on je nadgledao puteve od Krajine i Crne Reke prema Homolju. Kada su Srbi krenuli da se spuštaju sa Homolja ka Timoku, on je to iskoristio i napravio šanac u selu Vražogrncu sa namerom da se suprotstavi Turcima ukoliko navale od Vidina ili utvrđenih mesta na Dunavu, uznemiravajući i pljačkajući Srbe i Vlahe u istočnoj Srbiji. Smatra se da je postavljen za vojvodu 1811. godine, kada je Karađorđe nakon sukoba proterao Milenka Stojkovića i Petra Dobrnjca, a postavio novih 7 vojvoda. On je te i naredne godine pozivan u odbranu Kladova i tada je najviše sarađivao sa Hajduk Veljkom. Nakon pada Kladova 1813. godine i kada su Turci navalili sa svih strana, Stošić je sledio primer drugih srpskih vojvoda pa se sklonio u Austriju, a nakon toga u Rusiju…
STEVAN TODOROVIĆ, rodio se oko 1778. godine u Dobrnju, selu po kojem je, kao i njegov brat, vojvoda Petar Todorović, nazvan Dobrnjac. Kada je 1815. godine, na Cveti, Miloš Obrenović podigao Drugi srpski ustanak u Takovu, Stevan Dobrnjac organizuje vojsku u celoj Moravi i kreće u borbu protiv Turaka. U maju 1815. u selu Vinci dolazi do borbe sa Turcima, Srbe je predvodio Stevan Dobrnjac, a oko Spasovdana je učestvovao u bici na Ranovcu. Zbog Stevanove pomoći Milošu u osvajanju Požarevca, Miloš se zarekao da ga neće nikada ostaviti, ali svoje obećanje neće ispuniti. Nakon oslobođenja Požarevca Stevan je postavljen za kneza moravske knežine, najveće u Požarevačkoj nahiji. Stekavši moć i bogatstvo, poželeo je da se što više osamostali, pa je zajedno sa nahijskim knezom, Markom Abdulom, podigao 1821. godine bunu protiv Miloša. Nakon ovog događaja Stevan Dobrnjac je, plašeći se za svoj život, sa porodicom prebegao u Austriju, čime se ponovila slična situacija kao i u odnosu između njegovog brata Petra i Karađorđa. Iz Austrije je prešao u Vlašku, kod svog brata. Preminuo je u Jašiju 1835. godine…
MILENKO STOJKOVIĆ, rodio se u Kličevcu, selu nahije požarevačke. U istoriji je upamćen kao „čovek koji je ubio dahije“. U leto 1814. godine doneta je odlukada se pogube dahije zbog čije je okrutne vladavine i došlo do pobune u narodu, a Milenko Stojković je od strane srpske i turske vlasti, od koje su se dahije odmetnule, određen da izvrši presudu. On je tada otišao u Adakale sa družinom od 50 ljudi i posle višečasovne borbe dahije su pobijene. Stojković je nakon toga bogato nagrađen i već okarakterisan kao veliki junak. U bici na Ivankovcu 1815. godine doživeo je veliki vojnički uspeh. Zajedno sa Stevanom Sinđelićem i svojim pobratimom Petrom Dobrnjcem porazio je vojsku Hafiz-paše koji je unapred slavio sigurnu pobedu. U januaru 1806. godine Milenko je sa ustanicima prodro u Negotinsku krajinu i zauzeo utvrđeni Poreč. Sledeće godine istakao se u bici na Štubiku, a zatim je zajedno sa Karađorđem dočekao ruskog komandanta Isajeva. Karađorđe ga je tada proglasio za vojvodu. Posle odbrane Deligrada 1809. godine, kada je umesto ranjenog Karađorđa kraće vreme komandovao svim ustaničkim snagama, počela je i njegova svađa sa voždom oko političkih pitanja, zbog čega ga je Karađorđe lišio komande nad ustaničkom vojskom.Otišao je nakon toga u Rusiju, gde je penzionisan u činu pukovnika. Prema nekim izvorima umro je na Krimu, na obali Crnog mora oko 1831. godine.
Barbara Ivković, autor izložbe
