IZLOŽBA
ALERGENE BILJKE
Na izložbi posetioci mogu razgledati izložene eksponate i informisaniti o alergijskim svojstvima polena mnogih biljaka koje nas okružuju. Pre svega drveća – breze, leske, crnog i belog bora, jele, javora, tuje, omorike, cera, hrasta. Zatim trava kao što su popino prase, lisičji rep, pšenica, ovas, ječam, kukuruz, raž i trska, korova i zeljastih biljaka – ambrozija, štir, pepeljuga, kopriva, pelen, iva …. Posebna pažnja posvećena je alergenim osobinama ambrozije i uputstvima kako se izboriti s ovim uzročnikom alergije.
Proleće je godišnje doba buđenja prirode, ali tada za mnoge ljude počinju zdravstveni problemi uzrokovani povećanom osetljivošću organizma na polene biljaka. Svetska zdravstvena organizacija upozorava da se broj osoba sa alergijskim manifestacijama na polene, u poslednjih tridesetak godina naglo povećava usled uzajamnog delovanja oslabljenog polena u vreme cvetanja biljaka sa aerozagađivačima.
Polen biljaka je za čoveka jedan od najznačajnijih prirodnih alergena, koji kod više od 20% ljudske populacije (svaki peti čovek) izaziva alergijske reakcije (bronhitis, konjunktivitis, dermatitis, polenska kijavica …).
Savremeni svet veliku pažnju posvećuje osobama koje pate od polenskih alergija, kako bi im se pomoglo u periodu cvetanja alergenih biljaka. U tom periodu osobe koje pate od polenskih alergija vrlo često su sprečene za rad, što predstavlja veliki socio – ekonomski problem. Da bi se njima olakšao taj deo godine, u svetu se saradnjom botaničara, meteorologa, lekara, farmaceuta i drugih struka sprovode brojne preventivne mere i edukativne manifestacije.
U tom cilju Prirodnjački muzej u Beogradu na uvid javnosti predstavlja izložbu «Alergene biljke» i popularnu knjigu «Priručnik za alergene biljke». Multidisciplinarnost karaktera ovakve teme nametnula je potrebu da se svet alergenih biljaka predstavi na popularan način, kako bi se shvatio smisao i značaj ovog problema.
Autori izložbe su dr Marko Lj. Nestorović, muzejski savetnik botaničar – herbolog i spec. Miroslav Jovanović, muzejski savetnik konzervator botaničar.
U realizaciji ove izložbe učestvovali su stručnjaci Farmaceutskog fakulteta u Beogradu, Departmana za biologiju i ekologiju PMF-a u Novom Sadu, Gradskog zavoda za bolesti pluća i tuberkulozu u Beogradu, KBC Bežanijska kosa u Beogradu, Laboratorije za palinologiju – Departmana za biologiju i ekologiju u Novom Sadu, Agencije za zaštitu životne sredine u Beogradu, Muzeja Srpskog lekarskog društva u Beogradu, Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu, kao i kustosi, konzervatori, preparatori i likovni dizajneri Prirodnjačkog muzeja.
Na izložbi su putem postera, fotografija, herbarijumskog materijala i uzoraka iz prirode na stručan ali i popularan način predstavljene biljke našeg okruženja koje izazivaju alergiju, koja prema podacima Svetske zdravstvene organizacije u poslednjih tridesetak godina predstavlja sve veći zdravstveni problem stanovništva.
Izložba je pre svega edukativnog karaktera. Jedan od prioritetnih ciljeva je bio da se posetioci obuče da samostalno prepoznaju ove biljke u svom okruženju. Inače, predstavljene su alergene biljke koje rastu na području Srbije.
Koncepcija izložbe je takva da se sastoji iz nekoliko celina. U uvodnom delu izložbe predstavljen je istorijski tok shvatanja polenskih alergija od najstarijih vremena do danas, sa posebnim osvrtom na pionira alergologije u Srbiji, Akademika Prof. Dr Vladimira Spužića. Zatim, predstvaljene su biološke i ekološke osobine polena, medicinski aspekt, kalendar polena u vazduhu. Raznovrsnost i građa polena prikazana je modelima polenovih zrna, kao i fotografijama svetlosne i elektronske mikroskpije.
Glavno težište izložbe bazira se na rekonstrukciji sezonske dinamike cvetanja alergenih biljaka na području Srbije. Sve alergene biljke skaldno standardima Internacionalne asocijacije za aerobiologiju svrstane su u tri grupe: drveće, trave i korovi. Svaka alergena biljka predstavljena je originalnom fotografijom i herbarijumskim materijalom, dat je kratak morfološki opis, opšte rasprostranjenje, gde raste, kada cveta, kakva su alergena svojstva polena.
Poseban deo izložbe posvećen je najpoznatijoj i najopasnijoj alergenoj biljci ambroziji. Ovaj deo objašnjava istrorijski tok širenja ambrozije u svetu, biološke i ekološke osobine ambrozije, kao i načine njenog suzbijanja.
Dr Marko Lj. Nestorović, muzejski savetnik
Spec. Miroslav Jovanović, muzejski savetnik konzervator botaničar
Prirodnjački muzej Beograd
