Zavičajni muzej Petrovac na Mlavi je u saradnji sa Vlastimirom Nikolićem, istoričarem umetnosti i slikarem, organizovao drugu po redu Likovnu koloniju Petrovac na Mlavi, na kojoj je učešće uzelo petoro afirmisanih umetnika. Osim Vlastimira Nikolića, koji je i selektor kolonije, umetnici koji su svojim radovima obogatili likovnu zbirku Zavičajnog muzeja su: Danica Basta, Maja Lazić, Budo Slavković i Milutin Dedić. Kolonija je trajala šest dana, a izložba je otvorena po njenom završetku 29. avgusta 2018. godine.
II LIKOVNA KOLONIJA PETROVAC NA MLAVI
Savremena likovna scena predstavlja izuzetno dinamično stvaralačko polje koje sublimiše različite likovne poetike i tehnike u vremenu kada ne postoji jedan određeni vodeći umetnički pravac. Spektar umetničkog izražavanja u 21. veku je raznolik, ne samo po sadržaju već i po mediju, preko onih klasičnih slikarskih do najsavremenijih vidova umetničkog izraza koji paralelno egzistiraju i svedoče o vitalnosti umetnosti danas.
Tako umetnik sebe i svoje stvaralaštvo mora da pozicionira unutar jednog globalnog kulturnog prostora, kao hroničar jednog vremena koji nastoji da se izdvoji i ostane dosledan svom stvaralačkom impulsu, uprkos turbulentnim promenama koje vladaju na umetničkoj sceni. Sloboda varijacija likovnog izražavanja postala je osnovna karakteristika savremene umetničke prakse, a umetnik neometan nikakvim okvirima ili ograničenjima vladajućeg stila potpuno je predat nagonu koji „poziva“ na stvaralački čin, artikulišući lično iskustvo unutar globalnih umetničkih kretanja.
Radovi nastali na drugoj Likovnoj koloniji Petrovac na Mlavi, predstavljaju petoro afirmisanih umetnika različitih generacija koje objedinjuju visoki dometi stvaralačkog čina, umetnička zrelost, snažna kontemplacija ili čista akcija, uprkos različitim umetničkim diskursima. Izloženi radovi nude, u tom smislu, i jedan presek doživljavanja, akumulacije i prakse savremenog likovnog iskustva, u okvirima ličnog senzibiliteta, poetike i poruke kao osnovnih principa umetničkog naboja, koji ih čini autentičnim umetničkim ličnostima. Istovremeno oni ukazuju na prisutne tendencije i nude moguć odgovor na pitanje kakva je perspektiva savremene likovne scene u Srbiji.
Likovni jezik je taj koji jasno izdvaja individualne karaktere, kojim delo poziva posmatrača na interakciju, na razumevanje i iščitavanje likovnosti slike. Bilo da je reč o figuraciji, apstrakciji ili simbolici, čisto likovnim elementima umetnici preispituju unutrašnje, duhovno izražavanje i oblikuju svoje delo na jedan klasičan slikarski način, uprkos tendenciji preispitivanja klasične slike u umetnosti ovog doba. Tako u ciklusu slika Danice Baste, pod imenom „Zapisi“, nailazimo na jedan objedinjeni tematsko-motivski sloj u kome brojevi, slova, geometrijski simboli, inicijali preuzeti iz pojavne stvarnosti smešteni u određene kompozicione odnose, koji posmatraču nude mogućnost da ih iščitava na svoj način. Oni su samo trag izraza slobodnog stvaralačkog čina, bez ikakvih pretenzija na doslovnost značenja.
Pored univerzalnosti likovnog jezika odnos prema životnom okruženju i inspiraciji koju crpi u njemu, još jedno je od određenja umetnika koji stvara u današnjici. Baveći se percepcijom prostora oko sebe umetnik preispituje svoje stavove i lična pitanja prema umetnosti, dočaravajući čistu likovnu emociju i vlastiti slobodni duh, koji ne traži opravdanje za stvaranjem u racionalnoj već u intuitivnoj sferi njegove ličnosti. Baveći se tradicionalnim žanrom, pejzažom, Budo Slavković banatske tršćake „odeva“ u moderan asocijativni pejzaž specifičnog ekspresivnog zamaha. Dijalog koga umetnik uspostavlja sa prirodom izražen je kolorističkim ritmom, u kome suprotstavlja partije zelene, plave i žute boje, i tako dočarava njeno zagonetno lice , ali i svoj unutrašnji svet u kome se umetnička imaginacija stapa sa impresijama iz prirode.
Ovde nema monumentalnosti, spektakla već je diskretna osećajnost ta kojom plene ova dela, ali i izražajnim pikturalnim jezikom i sopstvenom duhovnom autonomijom, iako se radi o slikarima različitog senzibiliteta. O tome svedoče i radovi Vlastimira Nikolića, u kojima hromatska i valerska gradacija bojenog tona, odnosi masa i površine ukazuju na autonomiju čisto likovnog jezika, ali istovremeno stvaraju utisak energije, dinamičnosti i asocijativnosti, pozivajući posmatrača da se zamisli nad suštinom koja je ispred monohromne površine. Motivi oplemenjeni apstrakcijom nagoveštavaju metaforično poimanje prostora, čitav novi svet duhovne prirode, a svako novo gledanje donosi i novo otkriće lirične višeslojnosti.
Crtež, kao osnovni likovni izraz i dalje ostaje područje invencije i neprekidnog istraživanja, i otkriva čistu formu kreacije u kojoj je sadržana suštinska ideja kao složen intimni doživljaj. Upravo u takav intiman doživljaj, u segmente vlastitog umetničkog sveta koga živi vodi nas ruka Milutina Dedića, iznoseći intimne, emotivne naboje nastale u komunikaciji sa pojavnom stvarnošću u kojoj se ovaj neumorni putopisac zaticao. Bilo da je reč o manastirima, kulturno-istorijskim spomenicima, vodenicama ili pomalo nadrealno-simboličkim predstavama, umetnik zaustavlja trenutak i bez ekstenzivne naracije, linijom, volumenom, svetlo-tamnim odnosima stvara prizore koji postaju hronike vremena, letopisi sopstvenih misli otrgnuti od prolaznosti, koji ponekad deluju kao da su vizuelno izmešteni od okruženja u kome se nalaze.
Savremeno stvaralaštvo, kao totalno stilski i tematski pluralističko, umetnicima mlađe generacije koji tek potvrđuju svoje postojanje i delovanje, dozvolilo je da eksperimentišu sa disciplinama, medijima i tehnikama. Vajar po obrazovanju, Maja Lazić svoj talenat vešto afirmiše baveći se i drugim likovnim tehnikama. Geometrijska apstrakcija prisutna u njenom stvaralaštvu izraz je estetskih emocija. Kreativno realizujući površinu, koja podseća na arhitektonski plan, umetnica spaja geometrijske elemente, markirane spojevima, sa pikturalnom i svetlosnom dimenzijom. Istražujući geometrijsko kretanje ploha u novom ambijentalno-vizuelnom prostoru, posmatraču nudi apstraktnu konstrukciju, čiji međusobni odnosi delova stvaraju osobenu ekspresivnost, i bude čista vizuelna osećanja.
Sagledano kao celina, stvaralaštvo ovih umetnika nastalo na Likovnoj koloniji svedoči o kontinuitetu umetničke prakse unutar izgrađenog stvaralačkog identiteta i potvrđuje njihovu reprezentnu poziciju u periodu tranzicije srpske umetničke scene 21. veka. Svaki od ovih umetnika predstavljenim radovima skreću pažnju na aktuelne stvaralačke tokove i afirmiše ih, nudeći posmatraču mogućnost da intuitivno i emotivno shvati, oseti i čita nove likovnosti, a umetnicima mogućnost za stručne paralele i poređenja.
Darko Stokić – kustos – istoričar umetnosti
